Obsada

Stanisław Byrcyn-Gąsienica, Stanisław Wawrytko, Stanisław Marusarz, Stanisław z Lasa Gąsienica, Ludwik Ziemblic, Józef Krzeptowski, Józef Wawrytko, Wojciech Siemion, Elżbieta Polkowska, Tadeusz Giewont, Roman Hoły, Władysław Gondek, Stefan Joniak, Jakub Wawrytko, Andrzej Walczak, Jan Krzystaniak

nagrody

Venice IFF 1955 – Bronze Medal; Trent International Mountain and Travel Film Festival 1955 – Second Prize

Opis filmu

Do Zakopanego przedziera się przez linię frontu doktor Juraj. Słowacki lekarz prosi o pomoc dla kilkorga rannych, wygłodzonych partyzantów ukrytych w szałasie tuż obok niemieckich posterunków. Kilkunastu ratowników organizuje wyprawę na Zwierówkę, polanę po słowackiej stronie Tatr. Akcja okazuje się jedną z najtrudniejszych i najbardziej ryzykownych w historii tatrzańskiego ratownictwa.

Błękitny krzyż to subtelny krok Munka w stronę fabuły – paradokumentalna rekonstrukcja legendarnej akcji z ostatniej zimy II wojny światowej. Drobne zmiany, jakie autorzy wprowadzili w tok opowiadania, nie zmieniają w niczym istotnym jego biegu ani sensu – czytamy w czołówce filmu. Wystąpili w nim głównie autentyczni TOPR-owcy, ci sami, którzy wzięli udział w historycznej akcji dziesięć lat wcześniej. Warunki pracy ekipy filmowej były surowe – część z ratowników udział w projekcie okupiła chorobą. Efekt tych poświęceń to pełna napięcia opowieść ze sporą dawką autentyzmu, którego nie niweczy lekko propagandowy podtekst. Do tego zapierające dech w piersiach tatrzańskie plenery, jedne z najwspanialszych w polskim kinie. A na okrasę – młody Wojciech Siemion jako promienny radziecki partyzant w jednej z pierwszych filmowych ról.

Opracowanie: Mirella Napolska-Jarocka

Informacje o reżyserze

Andrzej Munk

Reżyser filmowy, operator, wykładowca, jeden z twórców najwybitniejszych dzieł polskiej szkoły filmowej. Urodził się 16 października 1921 roku w Krakowie, zginął tragicznie 20 września 1961 roku w wypadku samochodowym, do którego doszło pod Łowiczem. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi na dwóch wydziałach – operatorskim i reżyserskim. Podczas studiów zrealizował zdjęcia do wielu filmów swoich kolegów, jako reżyser zadebiutował w szkole filmem dokumentalnym Sztuka młodych (1949). Jeszcze w czasie studiów, w 1950 roku, otrzymał etat w Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie. Był członkiem Zespołu Filmowego „Kadr”. Wspólnym mianownikiem fabuł Andrzeja Munka jest podejmowana kwestia wpływu prądów społecznych i systemów totalitarnych na postawę jednostki. Reżyser nie stronił przy tym od groteski, paradoksu, gorzkiej ironii, co wyróżniało go wśród innych artystów szkoły polskiej. 

Filmografia

1949 Sztuka młodych / The Art of the Young (doc., short)

1950 Zaczęło się w Hiszpanii / It Began in Spain (doc., short)

1951 Kierunek – Nowa Huta! / Destination – Nowa Huta! (doc., short)

1951 Nauka bliżej życia / Science Closer to Life (doc., short)

1952 Bajka / A Fairy Tale (doc., short)

1952 Pamiętniki chłopów / Peasant Diaries (doc., short)

1953 Kolejarskie słowo / A Railwayman’s Word (doc., short)

1954 Gwiazdy muszą płonąć / Stars Must Burn (co-dir., doc., short)

1955 Niedzielny poranek. Scherzo / One Sunday Morning. Scherzo (short)

1958 Spacerek staromiejski / A Walk in the Old City of Warsaw (short)

1955 Błękitny krzyż / The Men of the Blue Cross

1956 Człowiek na torze / Man on the Track

1957 Eroica. Symfonia bohaterska w dwóch częściach / Eroica. Heroic Symphony in Two Parts (part I: Scherzo alla Pollacca, part II: Ostinato lugubre)

1960 Zezowate szczęście / Bad Luck

1963 Pasażerka / Passenger

TV

1957(1972) Eroica. Con bravura (TV)

1959 Wieczory generalskie / Generals’ Evenings (TV Theatre)

1960 Pasażerka / Passenger (TV Theatre)

1961 Arlekinada / Harlequinade (TV Theatre)

Polska Kronika Filmowa (PKF) / Polish National Newsreel (PNN)

1950 Wiec w Baranowiczach, XI 1950 / Mass meeting in Baranowicze, XI 1950 (doc., short)

1950 Dekoracje, efekty nocne, XI 1950 / Decorations, night effects, XI 1950 (doc., short)

1950 Akademia ku czci Józefa Bema, XII 1950 / A ceremony in memory of Józef Bem, XII 1950 (doc., short)

1951 Wystawa Młodzież w walce o pokój, I 1951 / The exhibition Młodzież w walce o pokój (Youth Fighting for Peace), I 1951 (doc., short)

1951 Fabryka żarówek wykonała roczny plan, I 1951 / The light bulb factory has fulfilled the annual plan, I 1951 (doc., short)

1951 Fabryka penicyliny, PKF 1951, nr 3 / The penicillin factory, PNN 1951, no. 3 (doc., short)

1951 Sztuka Zwycięstwo w Teatrze Nowym, II 1951 / The play Zwycięstwo (Victory) in ‘Nowy’ Theatre, II 1951 (doc., short)

1951 Walka z alkoholizmem, PKF 1951, nr 8 / Fighting with alcoholism, PNN 1951, no. 8 (doc., short)

1951 Dom Dziecka im. św. Gertrudy, PKF 1951, nr 10 / St. Gertrude’s orphanage, PNN 1951, no. 10 (doc., short)

1951 Windziarki na Muranowie (dokrętka do materiału Zbigniewa Raplewskiego), PKF 1951, nr 10 / Lift attendants in Muranów (additional shooting for Zbigniew Raplewski’s material), PNN 1951, no. 10 (doc., short)

1951 Mecz piłki nożnej CWKS – Unia, PKF 1951, nr 14 / Football match CWKS – Unia, PNN 1951, no. 14 (co-dir., doc., short)

1951 Zabawa na Mariensztacie, PKF 1951, nr 23 / Party in Mariensztat, PNN 1951, no. 23 (co-dir., doc., short)

1951 Miejski szpital położniczy w Warszawie, PKF 1951, nr 23 / City Maternity Hospital in Warsaw, PNN 1951, no. 23 (doc., short)

1951 Zespół Aleksandrowa, VII 1951 / The Alexandrov’s Band, VII 1951 (doc., short)

1951 Rumuński Zespół Pieśni i Tańca, PKF 1951, nr 37 / Romanian Song and Dance Group, PNN 1951, no. 37 (doc., short)

1956 Komeda i jego zespół, PKF 1956, nr 36 / Komeda and His Band, PNN 1956, no. 36 (doc., short)

1959 Wydanie (anty)jubileuszowe, PKF 1959, nr 52 AB, wydanie specjalne z okazji jubileuszu 15-lecia PKF / The (Anti)celebratory Version, PNN 1959, no. 52 AB, special edition on the 15^th anniversary of PNN (doc., short)

Opracowanie: Mirella Napolska-Jarocka

Stopka