Obecność sztuki ma na festiwalu swoją historię. Uczestnicy NH do dziś wspominają cieszyńskie wystawy, organizowane przez warszawską Fundację Galerii Foksal. Dzięki nim miasto zamieniało się w galerię pod gołym niebem, w której prace wystawiali artyści najwyższej próby. W tym roku we Wrocławiu wydarzeń artystycznych również nie zabraknie. Dzięki nim miasto odkrywa przed festiwalowiczami swoje zakamarki.

Nowością tegorocznej edycji NH będzie międzynarodowy konkurs filmów o sztuce, uzupełniony o cykl "Trzecie Oko". W programie znalazły się pełnometrażowe, autorskie dokumenty, zainspirowane różnymi kierunkami w sztuce dawnej i współczesnej. Dobrze znany festiwalowej publiczności minimalista James Benning w Casting a Glance sfilmował Spiralną Groblę, najsłynniejszą rzeźbę Roberta Smithsona - usypaną w 1970 roku pośrodku Wielkiego Słonego Jeziora w Utah. Grając obrazami i dźwiękiem, Benning wprowadza widzów/słuchaczy w błąd, dowodząc, jak bardzo wzrok determinuje naszą percepcję.

Igor Maiboroda w filmie Rerberg i Tarkowski. Odwrotna strona Stalkera opowiada o jednym z najbardziej utalentowanych operatorów w historii rosyjskiego kina, współtwórcy filmów Andrieja Konczałowskiego i Andrieja Tarkowskiego - Georgiju Rerbergu. Po latach stara się dotrzeć do źródeł konfliktu na planie Stalkera, który sprawił, że Rerberg - autor zdjęć m.in. do Zwierciadła - przerwał współpracę z Tarkowskim. Francuski reżyser Olivier Assayas, w którego fabułach widzowie NH nie raz podziwiali jego azjatycką muzę Maggie Cheung, tym razem w dwuczęściowym projekcie Eldorado - Creation i Eldorado - Choregraphie (cykl dokumenty/eseje) przygląda się spotkaniu dwóch wielkich artystów - francuskiego tancerza i choreografa Angelina Preljocaja i jednego z największych wizjonerów muzyki współczesnej, kontrowersyjnego kompozytora z Niemiec - Karla Heinza Stockhausena. Towarzyszy im podczas pracy nad baletem Eldorado. By oddać pełną napięć relację pomiędzy muzyką a ruchem, podążając za tancerzami, tworzy własną choreografię dla kamery.

Prawdziwym bohaterem tegorocznego festiwalu będzie found footage, technika obecna w historii kina od lat 20. XX wieku, która zdystansowała "normalne" kino o całą epokę, a dziś przeżywa drugą młodość. Widzowie festiwalu będą mogli sprawdzić, jak działają te filmy, robione z gotowych, zrealizowanych już przez kogoś innego taśm. Oprócz, prezentowanego w międzynarodowym konkursie Nowe Horyzonty, amerykańskiego Mock up on Mu - skompilowanego z fragmentów komercyjnych filmów sf z lat 50., 60. i 70., jednego z najbardziej elektryzujących przykładów kina found-footage ostatnich lat artysty i performera Craiga Baldwina, w konkursie filmów o sztuce zobaczymy Dubel (Double Take) belgijskiego artysty Johana Grimonpreza. Jego wideoinstalacja Looking for Alfred (2004-2005), będąca rodzajem szkicu do Double Take, nawiązująca do Margrittowskiej gry rzeczywistości i iluzji, była prezentowana w Polsce - w CSW Łaźnia w Gdańsku (2006) i w Zamku Ujazdowskim w Warszawie (2007) - jako część zbiorowej wystawy Adama Budaka Manipulacje. O ekonomii kłamstwa. Film Dubel to właśnie taka manipulacja, swoista gra, kolaż, poskładany z recyklingowanych odpadów kultury wizualnej lat 60., dokument o Hitchcocku, który tak naprawdę nie jest o Hitchcocku, lecz używa persony Hitchcocka jako lustra - zarówno dla reżysera, jak i dla całej epoki. Selekcjonerka konkursu filmów o sztuce Ewa Szabłowska nazywa Dubel filmową kostką Rubika, od której sam Hitchcock dostałby zawrotu głowy.

W cyklu "Trzecie Oko" zaprezentowane zostaną dwie artystyczne sylwetki: Katarzyny Kozyry i Reynolda Reynoldsa. Tego ostatniego fascynują sytuacje bez wyjścia. Jego, odwołujące się do psychoanalizy, makabreski są obrazami niekończącego się emocjonalnego napięcia i czającej się wszędzie grozy. Reynolds kręci filmy, tworzy multimedialne instalacje, a także dokumentalne i eksperymentalne projekty, balansujące na pograniczu filmu i sztuk wizualnych. Z kolei polska artystka Katarzyna Kozyra w latach 90. została uznana za czołową przedstawicielkę nurtu tzw. sztuki krytycznej, głównie za sprawą dotykania społecznych tabu - śmierci, choroby, nagości. Od 2003 roku realizuje projekt W sztuce marzenia stają się rzeczywistością obejmujący serię performansów, spektakli parateatralnych, happeningów z udziałem publiczności oraz filmów. Kozyra jest tu zarówno reżyserką, główną aktorką, jak i tworzywem w rękach mistrzów-przewodników: Glorii Viagry i Maestra, którzy pomagają jej wcielać się w różne role: divy operowej, drag queen, Olimpii z opery Offenbacha czy bajkowej Królewny Śnieżki.

Oprócz filmów bohaterów festiwalowych retrospektyw, będzie można we Wrocławiu zobaczyć ich przestrzenno-filmowe instalacje: Erotic Space Tsai Ming-Lianga z Tajwanu w galerii Studio BWA, Kanadyjczyka Guy'a Maddina Na kolana, tchórze! w galerii Design BWA (we współpracy z Jakubem Szczęsnym) oraz twórcy unikalnej techniki animacji, z wykształcenia artysty-rzeźbiarza - reżysera Piotra Dumały Walka, Miłość i Praca na ścianie budynku w przejściu do synagogi Pod Białym Bocianem. Nie zabraknie klasycznych prezentacji, m.in. zdjęć Ingmara Bergmana w obiektywie Bengta Wanseliusa, plakatów filmowych z dawnej Czechosłowacji, czy serii wystaw związanych z łódzką Filmówką - Pocztówki z Miasta Łodzi. Zobaczymy też historyczną wystawę 100 lat polskiego filmu. 1908-2008.

szczegółowy program wystaw w zakładce program/wystawy

Agnieszka Szeffel