Pasażerka. Słuchowisko. Film. Powieść. Opera (Warszawa, Teatr Wielki-Opera Narodowa, 1 października-18 listopada 2010)

Wystawa, wydarzenie towarzyszące lipcowej premierze opery Mieczysława Weinberga na Festiwalu Operowym w austriackiej Bregencji, opowiada o Pasażerce - postaci literackiej stworzonej przez Zofię Posmysz na podstawie jej własnej historii a także losów Marty Sawickiej, współwięźniarki i przyjaciółki z hitlerowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Pokazane zostaną niepublikowane dotychczas zdjęcia pochodzące z domowego archiwum autorki, a także unikalne materiały z planu filmowego Pasażerki (1963) Andrzeja Munka, w tym fotografie reżysera wykonane na krótko przed jego tragiczną śmiercią.

Po śmierci reżysera film wszedł na ekrany w niepełnym kształcie, gdyż nikt z filmowców nie chciał się podjąć jego dokończenia. Witold Lesiewicz zmontował jedyne nakręcone sceny obozowe. Zabrakło rozgrywającej się piętnaście lat po wojnie konfrontacji kata i ofiary - esesmanki Lizy i jej niepokornej "podopiecznej" Marty. Na ekranie niedopowiedzenia uwypukliły jeszcze niejednoznaczność tego związku. Film zyskał międzynarodową sławę jako głos w dyskusji o odpowiedzialności za wojenne zbrodnie, przypisywane bardziej hitlerowskiemu systemowi niż intencjom jednostek.

Ekspozycja została pomyślana w taki sposób, aby widzom operowego spektaklu przybliżyć twórców kolejnych wcieleń Pasażerki: pisarki i scenarzystki Zofii Posmysz, reżysera filmu Andrzeja Munka i kompozytora opery Mieczysława Weinberga. Ukazuje ona genezę dzieła Zofii Posmysz, przedstawia bohaterów: Martę, Lizę, Tadeusza oraz przypomina kontekst historyczny - dzieje obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.

Towarzysząca tegorocznemu Festiwalowi w Bregencji wystawa została właśnie przeniesiona do Polski, a w kolejnych sezonach zostanie pokazana w Londynie, Madrycie, Berlinie i Nowym Yorku, gdzie również planowane są premiery opery Pasażerka Mieczysława Weinberga.

więcej

Retrospektywę twórczości Andrzeja Munka zobaczymy podczas 11. MFF Nowe Horyzonty we Wrocławiu.