Łódzkie Muzeum Sztuki (ms, Więckowskiego 36) zaprasza we wtorek, 16 marca o godz. 17 do ms cafe na spotkanie z czterema artystami: Mirosławem Bałką (Polska), Yael Bartaną (Izrael), Deimantasem Narkeviciusem (Litwa) i Marcelem Odenbachem (Niemcy). Po spotkaniu odbędzie się wernisaż wystawy, na której pokazane zostaną cztery filmy, odnoszące się do problemu architektury pamięci.

Czy pamięć historyczna jest stała? Każde kolejne obchody rocznic wybuchu II wojny światowej są gorącym testem współczesności, z powracającymi wciąż kwestiami obecności, unikania i uznawania win. Architektura jest szczególnym nośnikiem historii, tworzącym struktury przestrzeni, władzy i pamięci. Architektura pamięci to projekt wideo, w którym czterej artyści - Mirosław Bałka (Polska), Yael Bartana (Izrael), Deimantas Narkevicius (Litwa) i Marcel Odenbach (Niemcy) - odnoszą się do problemu miejsc naznaczonych historią - budynków, pomników i innych milczących świadków dramatycznych wydarzeń ostatnich 70 lat.

Spotkanie czterech artystycznych indywidualności z czterech krajów, których historia została szczególnie naznaczona piętnem tragedii XX wieku, zainicjował Marcel Odenbach wraz z Instytutem Goethego w Warszawie. Punktem wyjścia dla pracy niemieckiego artysty Krążąc wkoło (Im Kreisen drehen) stał się pomnik na Majdanku, zaprojektowany przez Wiktora Tołkina w 25. rocznicę wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Lublinie. Ogromna czasza z prochami, niczym ze szkiców francuskiego XVIII-wiecznego architekta Etienne-Louis Boullée, góruje nad obozem koncentracyjnym. Kamera wnika w zaułki pomnika, przyprawiając widza o nudności i przypominając, jak niewygodnym doświadczeniem jest odwiedzanie tego typu miejsc. Jednocześnie z ust dwóch chłopców, przypadkowych bohaterów filmy, pada proste pytanie: czy gdy znikną prochy zniknie również i pamięć?

Mirosław Bałka (Audi HBE F114) korzysta z zapisów kamer przemysłowych, które zarejestrować miały wizytę kardynała Josepha Ratzingera w Auschwitz. Wydarzenie to miało mieć miejsce przed objęciem pontyfikatu papieskiego przez Benedykta XVI. Nie jest to jednak jednoznaczne - tajemnicza osobistość jadąca czarnym audi HBE F144, otoczonym chmarą ochroniarzy, ani na moment nie opuszcza samochodu. Bałka bez żadnego komentarza pozostawia widza z refleksjami na temat przeszłości Benedykta XVI, tak bardzo różnej od - stawiającego opór nazistowskiego reżimowi - Janowi Pawłowi II.

Yael Bartana filmem Mur i wieża (Wall and Tower) kontynuuje swoją opowieść o relacjach polsko-żydowskich. Symboliczne wezwanie do powrotu do Polski Żydów wymordowanych w czasie II wojnie światowej, tych, którzy wyemigrowali po wojnie do Izraela i tych zmuszonych do wyjazdu w 1968 roku, jest zobrazowane realnym przedsięwzięciem budowy kibucu na Muranowie w Warszawie (vis-à-vis Pomnika Bohaterów getta Warszawskiego). Scenografia polityczna akcji osiedleń, w ramach warszawskiej instalacji architektonicznej, ma współcześnie dramatyczne odniesienie do izraelsko-arabskiego konfliktu. Z drugiej strony godło polskie i izraelskie zostaje złożone w Murze i wieży w całość - w pojednawczym geście.

Film W nieznane (Into the Unknown) Deimantas Narkeviciusa to kolaż propagandowych nagrań wytwórni DEFA, pokazujących życie po wschodniej stronie muru berlińskiego. Artysta w dowolny sposób tnie sceny i miesza ścieżki dźwiękowe, tworząc całość, która ma przywrócić "egzystencjonalną wagę" tym zbanalizowanym przedstawieniom.

Wystawa była prezentowana już w CAC (Wilno, Litwa), a po pobycie w Łodzi zostanie pokazana w Hartware MedienKunstVerein (Dortmund, Niemcy).